Hamardomen nog an toe!

Zondag 28 juli 2019

Zaterdag hebben we goed uitgerust op de camping, op het terras, met bier en met de rechtstreekse uitzending op de smartphone van de ontknoping van de Tour de France (prima internet in Noorwegen!). Na een goede nachtrust was het met de neusverkoudheid een stuk beter, en al voor achten lieten we de camping achter ons voor een dubbele etappe (16 + 14 km) naar Hamar. Ik begon rustig aan en na 11 km door het bos op een grusvei opende zich een schitterend landschap, met links de Mjosa, een langgerekt meer dat van Eidsvoll tot Lillehammer loopt, en waaraan ook Hamar ligt. We liepen langs het kerkje van Stange, solitair in het landschap. In Noorwegen staan vrijwel alle kerken ver van de bebouwde kom, meestal zijn ze omgeven door een begraafplaats. Toen ik om kwart voor twaalf bij de kerk aankwam, Johanna zat er al eventjes, liep een kerkdienst net op het eind. Niets mooier dan gezang dat je uit een kerk tegemoetkomt, melodie meestal bekend, taal is dan niet belangrijk. Geinspireerd liepen we verder voor de laatste vijftien kilometer in de brandende zon. Het ging eigenlijk een stuk beter dan zaterdag! We kwamen voorbij een bloemkoolveld waar, aan de hoedjes te zien, Aziatische landarbeiders bloemkolen aan het oogsten waren en overgooiden naar degene die ze in de kisten deed. Mijn vader is bloemkoolteler van beroep geweest en zou deze werkwijze nooit goedgekeurd hebben: al het blad er af en de bloemkool onvermijdelijk vol beurse plekken! Mijn pa behandelde zelf een bloemkooltje zoals een jonge moeder haar baby. Even verder zagen we vrouwen frambozen plukken. Johanna kocht er een bakje van voor bij onze middagboterham. Terwijl we op de boerderij in de schaduw van de bomen zaten te lunchen, kwam een van de pluksters, duidelijk een Poolse, vragen of wij koffie lustten. Dat was niet aan dovemansoren. Zo kon ik weer eens Pools spreken: “Dzienkuje bardzo! (zeer bedankt)”.

Verder weer door de warmte. Op weg naar Hamar zagen we vriendelijke dames op de fiets, een groepje wandelaars en een mevrouw die vlak voor mij uit een auto stapte met een flinke rugzak. Allemaal spraken ze ons aan, en zeiden ze dat ze bezig waren aan een eendaagse pelgrimstocht van 20 km van de kerk van Stange naar de kathedraal van Hamar. Vanwege de warmte hadden sommigen de tocht door middel van een lift ingekort. Ze vertelden ons dat het vandaag en morgen in Noorwegen Olsok is, een oude feestdag ter herdenking aan de sterfdag van Sint Olav. Op 29 juli 1030 was hij namelijk gesneuveld in de Slag bij Stiklestad. Vanavond om acht uur wordt dat ‘gevierd’ in de Hamardomen met een oecumenische dienst, gevolgd door een concert om half tien. Wij werden bij dezen hartelijk uitgenodigd. Nou, daar hadden wij wel zin in, een herdenking van Sint Olav op de dag dat wij in Hamar zijn. Een Nederlander in de groep Noren wees mij al op de skyline van Hamar aan de overkant van het water. “Kijk daar zie je de kathedraal al, met die mooie witte toren!”. Ik krijg van hem alvast een programmablad voor de Olsok-festiviteiten.

Aan het eind van onze wandeldag staken wij voordat we Hamar inliepen de Mjosa over via een lange dam met brug, en genoten van het uitzicht op het Vikingskipet, het beroemde ijsstadion waarvan het dak lijkt op de kiel van een ondersteboven liggend Vikingschip. Tegenover dat stadion, waarin behalve Noorse successen (Johann Olav Koss bij de Olympische spelen in 1994) ook vele Nederlandse schaatsoverwinningen (o.a. van Sven Kramer) te bejubelen zijn geweest, staat het Vandrerhjem waar wij overnachten, een soort hostel. De taal onder de gasten blijkt vooral Nederlands te zijn, er zijn schaatsploegen op trainingskamp. We herkennen overigens niemand, zo slecht volgen we het schaatsen tegenwoordig.

Met goeie zin gaan we tegen de avond op weg. Google Maps wijst ons de weg. Als ik ‘Hamardomen’ intik transformeert Google dat reisdoel in ‘Domkirken Hamar’, en na een half uurtje lopen zijn we er, de witte kathedraal ligt te stralen in de avondzon! Eerst nog een hapje eten bij de Chinees, en hoopvol installeren we ons op een bankje voor de kerk die nog dicht is. De kerk blijft echter dicht, en we zien ook nog geen kerkgangers. Kort voor achten vroeg ik aan een voorbijganger: “Meneer, is dit de Hamardomen?” “Ja,” zei hij, “Dit is de dom en we zijn in Hamar, maar het lijkt er op dat hier om acht uur geen dienst is!” Ik bel het pelgrimsbureau van Hamar. Natuurlijk geen gehoor, maar onmiddellijk belt de beheerster mij terug, toevallig had ik haar vanmiddag al tijdens de wandeling gesproken. “Nee,” was haar verbaasde reactie, “u zit helemaal verkeerd! De Hamardomen is onze kathedraal, en die ligt ruim twintig minuten lopen bij u vandaan,” en ze wijst ons de weg. Met de stoom uit de oren van Johanna en van mij bereiken we een klein half uur later een complex met wat oude gebouwen en ruines. Waar is die Hamardomen dan nu? Vertwijfeld bespreken Johanna en ik of we maar niet gewoon weer terug naar het hotel zullen gaan, al is dat nu een uur lopen van hier. Plots komt de mevrouw van het pelgrimshuis er aan, ik herken haar nog van vanmiddag. We zeggen dat we het weer niet kunnen vinden. “Maar jullie zijn er al, kijk daar is de ruine van onze kathedraal met die glazen kas er overheen.” Hamardomen nog an toe! Ik vraag waarom op het programma niet het adres van de Hamardomen stond, en dat het gaat om een ruine. Zij: “Everyone knows Hamardomen is here, everyone knows we celebrate this every year here, you have to blame it on Google Maps”. Daarmee besloot ze haar uitleg, want ze had geen zin om ruzie met ons te maken, voegde ze er nog aan toe. Sprakeloos gingen we maar gauw naar de overkoepelde muurrestanten van wat tot de verwoesting in 1567 door de Zweedse protestantse horden de trotse katholieke kathedraal van Hamar was geweest. Inderdaad, daar was de oecumenische dienst aan de gang, volgens de uitgereikte liturgie al over de helft. Als buitenlanders ga je naar zo’n dienst voor het zingen en voor het gemeenschapsgevoel, want je verstaat er niets van. Voor ons werkte de dienst heilzaam om weer een beetje tot rust te komen. Toen ik die ongeveer zes bisschoppen en dominees van katholieke en protestantse huize zo vooraan in hun toga’s op een rijtje zag zitten vroeg ik me wel af of het nou wel zo passend is om juist hier Sint Olav te herdenken, op een plaats die tot ruine is geworden op een dieptepunt van de godsdienstoorlogen na de reformatie.

Eenmaal buiten besloten we het concert te laten voor wat het was, de beheerster van het pelgrimshuis nog vriendelijk en vergevingsgezind te groeten en rustig naar ons hotel bij het Vikingskipet terug te wandelen. Onderweg hebben we op een terras aan het water nog gezellig een drankje gedronken. Met een lach zeiden we tegen elkaar dat toen destijds door de Schepper het empathisch vermogen werd uitgedeeld, de Noren vermoedelijk niet op de voorste rij hebben gezeten.